Skrywer: Annelie van Jaarsveldt
Datum: 2 September 2024
Annelie van Jaarsveldt van Afrikaans.com het gesels oor emosionele intelligensie en wat ouers kan doen om ’n emosioneel intelligente kind groot te maak. Tot onlangs, is ’n mens se IK nog altyd as deurslaggewend beskou vir prestasie, maar meer onlangs word emosionele intelligensie deesdae gesien as die belangrikste bepaler vir sukses.
In ’n neutedop: Wat is emosionele intelligensie?
Emosionele intelligensie moet aangeleer word. Ons word nie daarmee gebore nie. Nog ’n rede hoekom ouers so ’n belangrike rol speel om hulle kinders emosioneel intelligent groot te maak!
Emosionele intelligensie is die vermoë om jou eie emosies te erken, te verwoord en te reguleer, maar belangriker nog, om die emosies van ander rondom jou te verstaan sodat jy met empatie en begrip kan reageer, jouself kan reguleer om by die omstandighede aan te pas en stres te hanteer.
Emosionele intelligensie dra ook by tot suksesvolle sosiale interaksie en konflikhantering.
’n Emosioneel intelligente persoon ken sy sterk en swak punte maar het insig en selfvertroue om dit te hanteer. So ’n persoon weet dan ook gewoonlik hoe om gepas in die situasie ter sprake op te tree – juis omdat hy respek vir ander se gevoelens en waardes het. (Dink byvoorbeeld aan die werksituasie waar dit belangrik is om met kollegas oor die weg te kom en saam te werk).
Op die ou end, bevorder emosionele intelligensie goeie verhoudings, leersukses en vooruitgang.
Hoe lyk ’n kind wie se emosionele intelligensie goed ontwikkel is?
Dit is die sogenaamde “maklike” kind – die kind wat homself ken, homself aanvaar en kan sê hoe hy voel.
So ’n kind het gewoonlik ook ’n goeie selfbeeld en weet hoe om met sy maats om te gaan.
Dit is die kind wat sy speelgoed maklik deel (dit is natuurlik ouderdomsgepas, want wanneer hulle kleuters is, is dit nie altyd so maklik nie en moet dit nog aangeleer word).
Dit is ook die kind wat sy beurt kan afwag en wat graag sy maats help.
So ’n kind het gewoonlik ook die vermoë om konflik, hartseer, woede en teleurstelling te hanteer – juis omdat hy sy eie emosies verstaan en homself dus kan reguleer.
Die emosioneel intelligente kind het respek vir ander se gevoelens en waardes en word nie sommer negatief beïnvloed nie – want … as ’n mens se emosies onder beheer is, dink jy voor jy doen.
Dit klink dalk alles baie volwasse, maar hou in gedagte emosionele intelligensie is iets wat ontwikkel – dit het dus baie met ouderdom en omstandighede te doen – en moet ook nooit ons kinders onderskat nie.
Emosies ontwikkel soos wat die kind ouer word. Maar wat is die rol van die ouer in die verband?
Die ouer se rol is om hulle kinders te help en leiding te gee oor hoe om hulle gevoelens of dan emosies te erken en op gepaste wyse daarop te reageer.
Dit gebeur van babatyd af – waar dit belangrik is hoe jy op sy gesigsuitdrukkings reageer – dis hoekom gereelde oogkontak en reaksie op sy emosies so belangrik is.
Staan kwaliteittyd aan jou kind af – speel, gesels en hier van 6 maande af – begin sy gevoelens verwoord – “Is jy honger? Is jy moeg?”
Die kleuter wat negatief en gefrustreerd optree, moet leer uit jou voorbeeld – daarom mag jy nooit uit woede optree nie. Raak maar eers kalm.
Gee jou kinders die geleentheid om sosiaal met ander kinders te verkeer. Wys hom jy is trots op hom, help hom om te sê hoe hy voel en help hom om die gevoelens ’n naam te gee.
Dit is egter onmoontlik om jou kind en ander se emosies te erken alvorens jy nie self eers leer om jou emosies te verwoord en te hanteer nie – ons kinders leer mos maar deur die voorbeeld wat aan hulle gestel word.
Jou kind moet weet dat dit oukei is om te wys hoe ’n mens voel, maar hy moet ook sien hoe dit lyk om aanvaarbaar op te tree.
Dit is daarom belangrik om met jou kind te gesels oor sy emosies, maar jy moet werklik na hom luister sodat jy hom kan leer hoe om die beste daarop te reageer.
’n Wenk vir diegene met kleuters. Blaai saam deur tydskrifte en leer jou kind om die verskillende emosies van die karakters op die foto’s raak te sien. Vra hom om te motiveer hoekom hy dink die persoon is hartseer, kwaad of gelukkig.
Leer jou kind om te dink voordat hy reageer – stoom afblaas is dalk die antwoord – gaan skop die bal, ry fiets – kom dan terug en hanteer die situasie dan.
Baie belangrik – ’n mens hoef NOOIT skuldig te voel omdat jy negatiewe emosies openbaar het nie – dit is die reaksie daarop wat belangrik is.
En … seuns mag maar emosies wys en huil – want emosies moet nie onderdruk word nie omdat dit tot onnodige spanning kan lei wat kort voor lank oorreaksie tot gevolg kan hê.
Dus … jy kan dalk nie jou emosies kies nie, maar jy het wel ’n keuse hoe jy daardie emosies gaan gebruik en daarop gaan reageer. Wys dus gerus wat en hoe jy voel, maar doen dit met insig en respek teenoor ander – en veral jouself.
Kyk hier na die onderhoud
